De platgetreden paden bewandelen of niet?

Momenteel hebben we op school een discussie over welke productiviteitssuite (en meer bepaald welke tekstverwerker) we gaan aanleren op school vanaf volgend schooljaar. Tot nu gebruikten we op school daarvoor de recentste versie van Microsoft Office op Windows voor. Het is duidelijk dat MS Word zowel in het onderwijs, in het bedrijfsleven als in de privésfeer de leidende tekstverwerker is.

Vanaf 1 september gebruiken we op school de iPad 1:1 (elke leerling zijn eigen iPad) en de vraag rijst dus: welke tekstverwerker gaan we aanleren in het eerste jaar in de lessen ICT en in het derde jaar in informatica. Het leerplan van het VVKSO schrijft geen product dat moet gebruikt worden voor, dus de school en vakgroep is dus vrij om voor een product te kiezen.

Persoonlijk heb ik er moeite mee om MS Word aan te leren: de leercurve is best stijl en we merken duidelijk dat leerlingen de vaardigheden die ze in het eerste en derde leerjaar aanleren onvoldoende onderhouden om ze effectief te gebruiken. Ik verduidelijk: in het eerste leerjaar leren leerlingen MS Word kennen om teksten te schrijven en op te maken. De aangeleerde vaardigheden gaan best ver: na het vervolledigen van de lessenreeks kunnen leerling o.a. met stijlen werken en kennen ze de fijne kneepjes van tekstomloop. In het derde leerjaar in het vak informatica wordt hierop verder gebouwd met o.a. stijlen, werken met secties en andere meer gevorderde functies. In de derde graad moeten leerlingen dan in het vak seminarie of voor hun geïntegreerde proef een uitgebreid tekstdocument maken (met alle toeters en bellen zoals inhoudstafels, afwijkende kop- en voetteksten, voetnoten, …) Elk jaar blijkt dat leerlingen de vaardigheden die ze in het eerste en derde jaar geleerd hebben, niet meer onder de knie hebben.

De vraag of de huidige verticale leerlijn waar MS Word op staat wel klopt, dringt zich op.

Kunnen we leren werken met gevorderde functies van een tekstverwerker niet uitstellen tot een later moment zodat die vaardigheden ook dadelijk toegepast kunnen worden?

Schrijfvaardigheden en motivatie

Blijkbaar gebruiken leerlingen om schrijfvaardigheden te oefenen of te tonen hun tekstverwerker dus niet volgens ‘de regels van het spel’ en hebben ze de attitude niet om stijlen, secties en andere nuttige tools te gebruiken om van lange teksten geen hel op aarde te maken. Waarschijnlijk zien ze er de noodzaak ook niet van in.

En is het wel nodig om elke schrijfopdracht op een A4’tje te printen en in het inlevervakje van de leerkracht te droppen? Deze tekst is dat al zeker niet: hij komt op het web terecht. Ik print hem niet uit, omdat ik dan een veel kleiner potentieel publiek heb dan wanneer ik hem op het net publiceer. Bovendien gebruik ik liever geen tekstverwerker: de interface leidt me af en ik heb al die tools niet nodig om deze tekst te schrijven (ik gebruik nu iWriter op mijn iPad)

Van lay-out trek ik me ook niet veel aan: jouw browser (en mijn markdown-syntax) doet dat wel. Ik breng structuur in de tekst met een titel, headers, en een occasionele blockquote zoals deze:

Wat willen we aanleren? Een product of een vaardigheid?

Elke leerling die intrinsiek gemotiveerd is, leert beter. Kunnen we het daarover eens zijn? De kans dat een leerling intrinsiek gemotiveerd is door een taak waarin hij een essay moet schrijven en indienen bij zijn leraar, is eerder klein. Uiteraard zit er in jouw klas misschien wel één van die lettervreters die in extase raakt als hij jou zijn boekbespreking van 600 woorden kan overhandigen, maar die kinderen vormen toch een kleine minderheid.

Wat werkt dan wel? Betrokkenheid van anderen. Ja, ook ik ga morgen kijken in mijn statistieken hoeveel mensen deze pagina bekeken hebben en hoeveel retweets of likes mijn post krijgt. Het drijft mij ook om betere stukken te schrijven.

En moeten schrijfopdrachten uiteindelijk een tekst opleveren? Neen! Is een scenario voor een video schrijven dan ook geen schrijfopdracht? Of een digitaal portfolio bijhouden in de vorm van een blog?

Een leerproces met technologie laat nu eenmaal toe om heel andere onderwijstaken te geven dan in een leerproces zonder. Google even SAMR, a.u.b.

En die scriptie dan?

Uiteraard zullen leerlingen nog wel nood hebben aan de skills om het schrijven van een lange tekst met correct gebruik van de tools in een tekstverwerker tot een goed einde te brengen. Maar laat ons ze dat dan leren wanneer ze het nodig hebben. Of beter nog: de leerling heeft tegen dan misschien zelf al op YouTube gekeken naar “How to edit text in MS Word”.